Het beroepsgeheim
Introductie
Het beroepsgeheim staat centraal in de relatie tussen de psycholoog en zijn/haar patiënt/cliënt. Het is een fundamentele pijler van vertrouwen en een onmisbare basis voor de professionele uitoefening van het beroep.
Op deze pagina vindt u een overzicht van de grondslagen van het beroepsgeheim, de principes van het gedeeld beroepsgeheim en de wettelijk voorziene uitzonderingen met hun bijbehorende implicaties.
Het beroepsgeheim
Het beroepsgeheim werd opgenomen in de deontologische code van psychologen en is eveneens terug te vinden in artikel 458 du Code Pénal :
"Geneesheren, heelkundigen, officieren van gezondheid, apothekers, vroedvrouwen en alle andere personen die uit hoofde van hun staat of beroep kennis dragen van geheimen die hun zijn toevertrouwd, en deze bekendmaken buiten het geval dat zij geroepen worden om in rechte (of voor een parlementaire onderzoekscommissie) getuigenis af te leggen en buiten het geval dat de wet hen verplicht die geheimen bekend te maken, worden gestraft met gevangenisstraf van acht dagen tot zes maanden en met geldboete van 100€ tot 500€ ".
Let op, dit artikel somt bepaalde beroepsbeoefenaars op die onder het beroepsgeheim vallen, maar vermeldt vooral "alle andere personen die, bij staat of beroep, de geheimen bewaren die aan hen toevertrouwd worden". Het spreekt voor zich dat psychologen hier ook onder vallen!
De doelstelling van het beroepsgeheim en van de ermee verwante sanctiemaatregelen is ervoor te zorgen dat de cliënt/patiënt het vertrouwen behoudt in zijn psycholoog, en in het beroep van psycholoog in het algemeen. De inhoud van het beroepsgeheim omvat alles wat de psycholoog verneemt tijdens de uitoefening van zijn beroep.
Het beroepsgeheim werd in het leven geroepen om 3 belangen te beschermen:
1. De individuele belangen: bescherming van de privacy van de cliënt/patiënt.
2. De beroepsbelangen: het is de garantie waarover de psycholoog beschikt om zijn opdracht tot een goed einde te kunnen brengen. Het is een middel om personen waarvan bepaalde gedragingen afkeurenswaardig zijn, niet uit te sluiten uit het werkgebied van de psycholoog.
3. Het publieke en maatschappelijke belang.
Het gedeeld beroepsgeheim
Soms is het in het belang van de cliënt of patiënt noodzakelijk dat psychologen samenwerken met andere betrokken professionals. De rechtspraak biedt gelukkig de mogelijkheid tot een dergelijke informatie-uitwisseling. Het gedeeld beroepsgeheim wordt bovendien expliciet beschreven in artikel 14 van de deontologische code van de psycholoog.
« De psycholoog kan op eigen verantwoordelijkheid vertrouwelijke gegevens waarover hij beschikt delen om de doeltreffendheid van zijn werk te optimaliseren. Hiertoe past hij de gebruikelijke cumulatieve regels betreffende het gedeelde geheim: voorafgaande inlichting en akkoord van de bewaarder van het geheim, uitsluitend in het belang van deze laatste, beperkt tot wat strikt noodzakelijk is, uitsluitend met personen die aan het beroepsgeheim onderworpen zijn en die in het kader van eenzelfde opdracht handelen. »
Om informatie die onder het beroepsgeheim valt te delen binnen het kader van een gedeeld beroepsgeheim, moeten vooraf drie voorwaarden worden vervuld:
1. U hebt de cliënt/patiënt voorafgaand ingelicht en de cliënt/patiënt gaat akkoord met het uitwisselen van informatie,
2. De gegevensuitwisseling is in het belang van de cliënt/patiënt en beperkt zich top wat strikt noodzakelijk is.
3. U deelt de informatie alleen met personen die ook aan het beroepsgeheim gebonden zijn en die handelen in het kader van dezelfde opdracht.
De instemming van de cliënt/patiënt is dus essentieel vooraleer bepaalde informatie gedeeld kan worden. Verder is het ook zeer belangrijk op te merken dat de betrokken actoren andere betrekkingen invullen en niet allemaal aan het beroepsgeheim onderworpen zijn, bijvoorbeeld wanneer ze niet handelen in het kader van eenzelfde opdracht (de advocaat en de expert-psycholoog hebben een andere opdracht dan de behandelende psycholoog).
Voor meer informatie over het gedeelde beroepsgeheim, aarzel dan niet om onze pagina gewijd aan dit thema te raadplegen!
Exceptions au secret professionnel
Het beroepsgeheim wordt vandaag de dag niet meer als absoluut beschouwd en kent een aantal uitzonderingen.
Navigeer door de verschillende secties om de belangrijkste uitzonderingen op het beroepsgeheim te ontdekken (pagina in ontwikkeling) :
Inbeslagname van dossier
Lezen
Getuigenis in rechte
Meer weten
Cliënt/patiënt slachtoffer van een misdrijf
Meer weten
Cliënt/patiënt dader
van een misdrijf
Artikel lezen
Noodtoestand en nalatigheid om hulp te bieden aan een person in gevaar
Naslagwerken
« Handboek Gezondheidsrecht », Volume II, Thierry Vansweevelt en Filip Dewallens (eds.), Intersentia 2014, p. 632-642.
« Le code de déontologie des psychologues et le respect des dispositions légales relatives au secret professionnel » / Thierry Moreau in Journal du droit des Jeunes, 340 (Décembre 2014).
« Les secrets professionnels. Approche transversale. Actes du Colloque du 23 avril 2015 ». Sous la coordination d’Ivan Bouioukliev. Anthemis, Collection Jeune Barreau de Charleroi.
Colloque
« Le secret professionnel en question. A propos du nouveau code de déontologie des psychologues » organisé par l’APPpsy le samedi 6 juin 2015.